Je gaat het pas zien als je het doorhebt...

Ik had wel gehoord van geocaching. Op internet, in de bladen en soms zelfs op televisie. Maar het viel niet echt op. En ik was er niet mee bezig. Toch was het overal aanwezig en het viel me niet op. Gek eigenlijk hoe dat werkt...

Ik ben een tijdje bij huis geweest. Toen had ik veel tijd om te kunnen wandelen, heerlijk vind ik dat, lekker buiten zijn. Nu wonen we op de Utrechtse Heuvelrug, dus de wandelingen hebben een groene tint. Bos en natuur in overvloed, en alle seizoenen geven een eigen kleur en sfeer. Toch merkte ik dat ik na een tijdje vaak dezelfde routes nam, ook al varieerde ik in het begin heel bewust. 

Op een dag nodigde een collega me uit voor een wandeling. Dat was mijn eerste kennismaking met klompenpaden. Dit was precies wat ik zocht, de bossen had ik wel gezien, en de klompenpaden gaven toch weer een nieuwe blik op de natuur. We downloadde snel de iphone app voor deze wandeltochten, en we hebben er flink wat gedaan. Nadat we enkele klompenpaden hebben gelopen, moesten we al snel wat verder uitwijken om nieuwe tochten te maken. Dat was op zich niet verkeerd, we ontdekten nieuwe omgevingen, ieder met een eigen karakteristiek.

Toch, als de afstand die je moet reizen om een nieuwe wandeling te maken, steeds groter wordt, en je moet langer met de auto onderweg, ging ik minder klompenpaden wandelen. Simpelweg omdat de tijd of zin ontbreekt. Dat was het moment dat ik meer nieuwsgierig werd naar het fenomeen geocaching. 


Ik zocht op het web naar informatie, en krent die ik ben, zocht vooral of er gratis apps zijn. En die waren er, zagen we in een handig artikel op internet. Ik heb mijn eerste app op mijn iphone geplaatst, en toen nog niet wetend wat er allemaal wel of niet mogelijk is, heb ik mijn partner gevraagd mee te gaan om een keer zo'n geocache te gaan zoeken.

We kozen voor een geocache in de buurt, met de naam Dendrocorpos major een geocache met deze specht als thema. De app gaf aan dat de afstand slechts een paar kilometer was, en als stevige wandelaars leek ons dat wel wat. 

We zijn vanuit het huis gelopen, maar leerde al snel dat de aangegeven kilometers een rechte lijn naar het doel was, en de wereld niet geordend was naar deze lijn. Dus dat werd een stukje verder lopen bleek al snel. Maar gestaag liepen we door, de extra afstand en tijd onderweg incalculerend. We liepen door agrarisch gebied, de cache lag daar ergens. 


We volgenden op een gegeven moment de kompaspijl van de geo app pal naar rechts en we zagen dat de cache in een klein stukje bos lag dat tegen weilanden aan lag. Geen kip in de buurt, een verlaten stuk bomen, te klein dat het wandelaars aantrekt, maar toch een paar vierkante kilometers groot. We liepen het stuk bos in, geen idee waar we naar zochten. En tussen de bomen, struiken en dikke laag bladeren  kwamen we er achter dat we steeds dichterbij kwamen. 

Nog een tiental meters en we kwamen meter voor meter dichterbij. We vroegen ons af of hier ooit wel iemand was geweest, het was een verlaten en verwilderde stuk groen, iets waar je normaal niet eens op let. Het zag er erg onbetreden en begroeid  uit. We konden niets van een cache  ontdekken, er lag niets wat op een schat leek. We hadden ook eigenlijk geen idee hoe zo iets er nu uitziet. Wat is het signalement van een cache (of stash, zoals we later leerden). Eigenlijk één groot vraagteken op dat moment.

Bij een cacheroute op de app staat vaak een verhaaltje met een thema. In dit geval ging het over een spechtsoort, de Dendrocorpos major. En deze vogel zou enkele meters boven in de boom leven, dus onze blikken waren naar deze hoogten gericht, je probeert je toch te richten naar het idee waar je moet zoeken. Maar we zagen geen cache. Al rondkijkend zagen we ook dat het kompas rondtolde en verschillende plekken in de buurt aangaven, allemaal in zo'n straal van tien tot vijftien meter rondom ons heen. Niet echt stabiel dus, dat maakte het nog lastiger. Het stuk bos was dichtbegroeid, het was einde lente, begin zomer 2014, mooi weer, maar onder de bomen wat donker. We vonden niets, en we vertrouwen het kompas eigenlijk al lang niet meer. 

Hoe nu verder?

In de cache app kon je ook op de knop 'hint' drukken. Maar in eerste instantie vonden we dat ongeoorloofd spieken. Maar ja, hoe nu verder? Uiteindelijk bekeken we toch de hint en hoopten op meer succes, maar ook daar kwamen we niet helemaal uit. Als beginner weet je ook niet hoe symbolisch of letterlijk je zo iets moet lezen. 

Opeens gaat er dan een wereld open. Uiteindelijk, terwijl we op het punt staan het eigenlijk toch idioot te vinden dat we hier op zo'n verlaten plek door de takken en bladeren stonden te sjouwen, vonden we hem opeens, onze eerste stash. Er roert iets van opwinding door je lichaam. 

Je lacht en je denkt dat je op deze eenzame plek, waar geen hond komt, wat eigenlijk een nutteloos stukje grond lijkt, eigenlijk had het een stuk weiland moeten zijn, maar de boer had gewoon geen zin om dat laatste stukje te rooien plek, had je toch het geheimzinnige plekje gevonden. Aha, lachten we in ons vuistje. Dit is ons geheim, dit weet niemand, alleen degene die hem heeft geplaatst en wij. In ons hoofd zagen we een stil geheimzinnig bondgenootschap. We voelden ons speciaal en keken om ons heen. Ja op dit verlaten plekje hebben we iets waardevols gevonden.

Nu nog de stash openen, en we zagen dat daar een zakje met een boekje in zat. We openden voorzichtig het zakje, met een zorgvuldigheid en tederheid wat bij zo'n geheimzinnig verbond moet horen.

Pats...!
Er ontstond een kleine kortsluiting in ons hoofd...

Een nieuwe verbazing en opwinding kwam in ons op en gaf een andere kijk op dit verlaten plekje. Verdraaid, het boekje bleek een log waarin je je naam, datum en tijd kon zetten. En vanmorgen was hier ook iemand die in dit boekje had geschreven, en gisteren, eergisteren, het hele boekje stond vol met logs. Er waren blijkbaar nog veel meer van die idioten die door dit stuk vergeten ruilverkavelingsbos hebben gelopen en naar deze stash hebben gezocht. Hele mensenmassa´s...

We schreven ook onze naam in het boekje en opgewonden liepen we terug. Wauw, doen zoveel mensen hieraan mee? Nog nooit opgevallen. En opeens ga je de wereld anders zien. 

Er blijken meer dan 2,5 miljoen caches over de wereld te bestaan, en ruim 23.000 in Nederland (elk puntje op links op de kaart is een cache). We zijn nu een aantal gevonden caches verder (op het moment van schrijven ergens in de tachtig, dat is erg weinig voor een doorsnee geocacher), en je kent opeens heel veel mensen die ook aan geocachen doen. 'Jij ook al, nooit geweten...'. Als je weet wat geocachen is, herken je ze er opeens tussen mensenmassa's. Je ziet opeens potentiële cacheplekken en waant overal geheimzinnige aanwijzingen. Hoe komt dat toch dat je dit voorheen nooit hebt gezien? Cruijffiaans gezegd: Je gaat het pas zien als je het door hebt.

Vanuit de waarnemingspsychologie en bijzonder ook de gestaltpsychologie is het een bekend gegeven. Je hersenen filteren informatie uit verwachtingen die je hebt, en je vorm een beeld en dit stileert zich. Je kijkt nooit onbevangen de wereld in. Heb je eenmaal een beeld, dan lijkt dat beeld zich te nestelen en is het zelfs moeilijk (onmogelijk) om tegelijkertijd op en andere manier naar de wereld te kijken. We kennen allemaal het voorbeeld van het onderstaand plaatje: zie je een jonge vrouw of een oude vrouw? Meestal zie je er eentje, en ik heb me laten vertellen dat bepaalde groepen mensen eerder de jonge vrouw zien, en de ander de oudere vrouw. En valt een plaatje eenmaal op, dan blijft het beeld consistent en blijf je waarnemen zoals je doet, je moet dan echt je best doen dit beeld te veranderen. 

Een ander leuk voorbeeld is het artikel wat in de Volkskrant stond in 2007 waarbij een beroemde concertviolist geen stuiver blijkt te verdienen met vioolspelen op straat.  De verwachting bepaalt het beeld. 

Een andere verklaring beschrijft je aandacht op iets je waarneming beinvloedt. Je hersenen kunnen maar met enkele dingen tegelijkertijd bezig zijn en zien dan andere dingen niet. Beroemd is het filmpje van de overgooiende mensen. Tel het aantal keer dat de bal wordt overgegooid door mensen met een wit t-shirt. Doe dit eerst en lees daarna de extra tekst helemaal onder de blog.





Onze nieuwe ervaring met het vinden van onze eerste geocache heeft onze waarneming weer een nieuwe vorm aangenomen. 

Bij geocachen merk je dat je stashes niet kunt vinden, terwijl ze onder je neus liggen. Heb je ze eenmaal gevonden, dan vraag je je af hoe je het niet hebt kunnen zien. Waarom is dat toch? Het is een mooi praktisch voorbeeld hoe dit werkt. Gaandeweg leer je steeds beter te 'kijken', en zie je het verschil in 'zien' en 'waarnemen', en leer je dat je ook veel niet ziet wat er eigenlijk wel is. 

Geocaching is onze nieuwe 'roze olifant'. Zelfs als je er niet aan wilt denken, staat hij pal in je mindset. Gelukkig vinden wij de roze olifant voorlopig wel leuk. 

En de specht? De Dendrocorpos major? Die hebben we niet gezien. Misschien niet goed waargenomen of was de vogel gewoon gevlogen...?

Johan

(p.s. muv de eerste drie, zijn de foto's geleend van het internet)

Extra tekst: Heb je geteld hoeveel keer de bal werd overspeeld? Goed zo, maar heb je ook de gorilla gezien die tussen de mensen doorliep?  Niet gezien? speel het filmpje nog maar een keer af...