Geocache tussen de oren...

Het gekke is dat wanneer je aan het geocachen bent, je vaak zelf of wellicht in een duo of team een schat opspoort. Je zou zeggen dat dit spel redelijk individueel is en er relatief weinig communicatie is. Niets is minder waar, want indirect communiceer je via logjes, en soms met voorbijgangers. Dat geeft een aantal interessante communicatie waarnemingen....

Binnen psychotherapie en coaching en counseling wordt vaak gebruik gemaakt van technieken om vanuit een afstand naar communicatie te kijken en te analyseren. Want inzicht in communicatie verbetert niet alleen de overdracht van de boodschap, maar bevordert ook het welzijn, een begrepen mens voelt zich beter. Eén van de modellen die wordt gebruikt is de dramadriehoek. Ik vind het een bijzonder handig model, en het valt me op dat zelfs binnen geocaching herkenbare interacties plaats vinden. Ik heb er al eerder een blog aan geweid, maar ben er toen niet zo diep en expliciet in gedoken. Het is grappig te zien hoe ook bij geocaching specifieke rollen worden gekozen.

De dramadriehoek gaat over mensen en de rollen die zij nemen in communicatie. Dit kan mondeling zijn, maar ook in woord en geschrift. Met name als er iets gebeurt wat stress oplevert (het niet kunnen vinden van een cache kan als erg vervelend worden ervaren, herkenbaar?), of wanneer je ergens mee oneens bent (de beschrijving van een cache klopt niet, of iets is niet volgens de officiële regels, frustratie!), of wanneer je je niet gehoord voelt (je krijgt geen hulp van de cache-owner als je een vraag stelt, erg irritant).

De dramadriehoek gaat uit van drie rollen: de 'aanklager', de 'redder' en het 'slachtoffer'. Het is natuurlijk een model, dus letterlijk moet je het niet nemen. De rollen worden meestal onbewust gekozen. De rollen veroorzaken een gevoel van ongelijkwaardigheid. Het effect is dat je gevangen kan worden in het web van de rollen van de dramadriehoek. Heel grappig om te zien. Bijvoorbeeld:

Geocacher: 'Kun je me een hint geven, ik kom er niet uit'
Cache-owner: 'Jullie cache zoekers willen altijd veel te snel een hint'
Geocacher: 'Maar we hebben alles al proberen op te lossen en we komen er niet uit, vandaar de vraag'
Cache-owner: 'Dat gezeur altijd over hints, jullie zijn prutsers.' (aanklacht)

De 'aanklager' heeft het gevoel beter te zijn dan de ander en dat merk je goed in de communicatie. De schuld ligt vooral bij de ander. De aanklager is niet verantwoordelijk voor wat er gebeurt. In plaats van toenadering zal de aanklager beginnen anderen op afstand te houden. Contact of verbinding maken met de ander zit in eerste instantie niet in de boodschap, en de aanklager treft geen blaam, sterker, de aanklager legt, zwart wit gezegd alles, buiten zichzelf. 

In logjes kom je dit bijvoorbeeld tegen door een boodschappen als 'ik heb de geocache niet kunnen vinden, geen wonder, want de hint slaat nergens op, de cache is een grote afrader (lees: want ik heb hem hierdoor niet kunnen vinden en daar kan ik niets aan doen, maar is vooral de schuld van...).

De redder kom je mogelijk weleens tegen wanneer je in de buurt van een geocache bent. We hadden het een paar maanden geleden nog. We stonden ergens in Amersfoort een logrol in te vullen. We zochten een plekje in de buurt van de cache om de logrol uit de koker te halen, en opeens verscheen een mevrouw met hond en vriendin. 

Ze keek ons onderzoekend aan: 'Ah, jullie zijn vast geocachers, ik zie ze vaak hier zoeken, nou, hij ligt daar hoor', Ze kijkt veelbetekenend haar vriendin aan en het tweetal loopt daarna verder. 

De redder is de grote helper, gevraagd en vooral ook ongevraagd. De redder speelt de ridder, iemand die daarmee graag laat zien hoe goed hij/zij is en hoeveel hij/zij wel niet weet. De redder bemoeit zich ongevraagd met anderen, vaak vanuit een zendingsdrang: 'ik weet hoe het moet', en nog voordat je samen op zoek gaat neemt de ander het voortouw. De redder maakt de ander afhankelijk, zonder hem of haar zal het in de ogen van de redder niet lukken. 

Geocacher partner1: 'Schat, ik zie aan de coördinaten dat we hier moeten zijn'
Geocacher partner2: 'Ja ik snap niets van het spelletje'
Geocacher partner1: 'Kijk, hierop de app kun je de locatie bekijken
Geocacher partner2: 'Daar snap ik niets van hoor, ze maken het toch altijd veel te moeilijk, zo lukt het me nooit' (slachtoffer)
Geocacher partner1: Kijk even mee, dan leg ik je het uit
Geocacher partner2: 'Ja, maar voor jou is het makkelijk, ik snap dat toch nooit, doe jij het maar' (slachtoffer)

Het slachtoffer is degene die  geen verantwoording neemt voor eigen gedrag. soms onder het motto, zo ben ik nu eenmaal, ik kan er niets aan doen. Het slachtoffer wordt vaak graag door de redder op sleeptouw genomen, hoeft daarom ook vooral niet zelf na te denken of te handelen en verantwoording te nemen. Het slachtoffer kan op een manier communiceren waarop de aanklager en de helper worden juist worden getriggert. Hiermee wordt de rol van het slachtoffer weer bevestigd en is het cirkeltje rond.


Over de bovenstaande beschrijvingen is best wat te nuanceren. Want een klacht indienen op zich is niet verkeerd, en helpen is ook prima. En slachtoffer voel ik me altijd als ik een geocache niet kan vinden. Ik trap er regelmatig in. Ik pak soms één van de rollen.

Als ik logjes lees, hoop ik altijd op positieve berichten. Ik merk dat de logs die feedback bevatten het best werken als ze zo geschreven zijn dat ze de verbinding houden. Dat maakt dat ik de feedback meeneem. Wanneer het alleen ongezouten harde kritiek is, hoe waar ook, dan krijg ik de neiging om ze te negeren, sterker ik ga me ergeren aan de boodschap. Een mooi voorbeeld hoe de ene rol (aanklager) in de dramadriehoek de ander triggert (slachtoffer). Meestal is het een interactie, en als je het niet in de gaten hebt, stap je met elkaar niet meer uit de rol. Het is pas vervelend als je erin blijft hangen, maar gelukkig hebben de meeste mensen een prachtig instrument: 'schouders ophalen en verder gaan'. Ik maak er graag gebruik van.

Volgens sommigen kun je de dramadriehoek rollen voorkomen door buiten de emotie te blijven, en de verantwoordelijkheid te leggen waar het hoort en tegelijkertijd de andere partner als gelijkwaardig te beschouwen. Hiervan knapt de communicatie een stuk op:

Geocacher partner1: 'Schat, ik zie aan de coördinaten dat we hier moeten zijn'
Geocacher partner2: 'Best een ingewikkeld spel, ik heb veel moeite om het te snappen'
Geocacher partner1: 'Kijk, hierop de app kun je de locatie bekijken
Geocacher partner2: 'Ik zie wat je bedoelt, alhoewel ik de app nog moeilijk kan doorgronden, laat eens zien hoe je dat doet'
Geocacher partner1: Kijk even mee, dan leg ik je het uit
Geocacher partner2: 'Ja, ik denk dat ik het snap, help me af en toe als ik er niet uitkom. Overigens vind ik de app niet het belangrijkste, de wandeling en het samen zoeken geeft me net zoveel plezier.'

Een handvat: wordt in plaats van 'redder' een constructieve 'helper', wordt ipv een 'aanklager' een assertief persoon, en communiceer in plaats van 'slachtoffer' kwetsbaar en zeg wat je niet lukt.

De gulden regel: Wees respectvol naar de ander (zacht op relatie), en wees tegelijkertijd duidelijk in de boodschap (zuiver op de inhoud). Dit geldt helemaal voor geschreven berichten zoals logs. 

Moet je over de dramadriehoek erg druk maken. Helemaal niet denk ik, het is vooral een handig hulpmiddel. Misschien is het een mooie geocache-tocht tussen de oren. En zo niet, dan heb je altijd nog je schouders.

Geocaching
Voer voor psychologen

Johan

Enige overeenkomst met werkelijke mensen berust puur op toeval. Herkenning is waarschijnlijk onvermijdelijk.